کتاب های توسعۀ فردی؛ بهره‌مندی از خرد جمعی
توسعۀ فردی چیست؟
یکی از موضوعات داغ و بسیار پرطرفدار این روزها رشد و توسعۀ فردی و توسعۀ سازمانی است. توسعۀ فردی (Personal Development) مجموعه فعالیت‌ها و مهارت‌هایی است که با کمک آن می‌توان در زندگی شخصی و روابط کاری، تحصیلی و اجتماعی موفق‌تر عمل کرد. این فعالیت‌ها منجر به رشد و تعالی فردی و سازمانی می‌شوند. در مسیر رشد، باید با دقت هدف‌گذاری کرد، هدف‌ها را در نظر گرفت و بر اساس آن‌ها اقداماتی را انجام داد تا با بهره‌گیری از توانمندی‌ها به این هدف‌ها دست یافت.
در دنیایی که به‌سرعت در حال رشد است، برای پیشرفت باید خودمان را دقیق بشناسیم، نقاط قوت را تقویت کنیم و نقاط ضعف را رفع کنیم. اهمیت این موضوع آن‌قدر زیاد است که این روزها کتاب های توسعۀ فردی بسیاری منتشر می‌شوند. این کتاب‌ها روشی خودآموز برای توسعۀ فردی هستند. کتاب های توسعۀ فردی جزو پرفروش‌ترین‌های بازار کتاب هستند که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهد شد.
توسعۀ فردی در سازمان
پرداختن به توسعۀ فردی در سازمان‌ها نیز امری ضروری است. دنیای کسب‌وکارها به‌سرعت در حال تغییر و تحول است. توسعۀ فردی ابزاری قدرتمند است که کمک می‌کند نیروهای سازمان در مسیر رشد شغلی و تعالی سازمانی قرار بگیرند.
سازمان‌های موفق همیشه زمان و سرمایه را برای رشد کارکنان خود اختصاص می‌دهند چون آن‌ها می‌دانند رشد و توسعۀ فردی کارکنان، بهره‌وری آن‌ها را افزایش خواهد داد. با افزایش بهره‌وری کارکنان در ابعاد مختلف، سازمان نیز رشد خواهد کرد. هر سازمانی نیاز دارد که برای رشد کارکنان خود برنامهریزی کند. در این برنامه، توانایی‌ها و قابلیت‌های کارکنان شناسایی می‌شود و سازمان تصمیم می‌گیرد برای ارتقای این قابلیت‌ها چه اقداماتی را انجام دهد. رشد فردی نیروی کار باعث رشد سازمان خواهد بود. سازمان‌ها زمان زیادی را برای آموزش توسعۀ فردی اختصاص می‌دهند. این آموزش‌ها شامل برگزاری دوره‌های رشد و توسعۀ فردی، انجام تست‌های روان‌شناسی، خوانش کتاب های توسعۀ فردی و… خواهد بود.
مهم‌ترین هدف‌های توسعۀ فردی در سازمان عبارت‌اند از:
شناسایی علایق و توانمندی‌های کارکنان؛
برنامهریزی بر اساس مهارت‌ها و علایق آن‌ها؛
شناسایی فرصت‌های شغلی و انتخاب بهترین گزینه متناسب با علایق شخصی کارکنان؛
کاربست یک نظام توسعۀ فردی کارا و تخصصی ویژۀ هریک از کارکنان.
نقشۀ راه توسعۀ فردی و مزایای آن
برای ترسیم و طراحی هر نقشه‌ای باید ابتدا نکاتی را در نظر گرفت و به پرسش‌هایی پاسخ داد. این پرسش‌ها از این قرارند:
پرسش اول: اکنون در کجای مسیر ایستاده‌ام؟
پرسش دوم: می‌خواهم به کجا برسم؟
پرسش سوم: بهترین مسیر برای رسیدن از نقطۀ آغاز به نقطۀ هدف چیست؟
پرسش چهارم: این مسیر را چگونه باید طی کنم؟
برای طراحی نقشۀ راه توسعۀ فردی (individual development plan) باید به این پرسش‌ها پاسخ داد. وقتی پاسخ‌ها مشخص شد، می‌توان برنامهریزی را آغاز کرد. در برنامهریزی توسعۀ فردی و سازمانی باید به همۀ جنبه‌های زندگی توجه کرد. پس از برنامهریزی، مرحلۀ اجرای مراحل و طی کردن مسیر آغاز می‌شود. برای اینکه بتوان مسیر را سریع‌تر طی کرد، باید بر ترس‌ها غلبه کرد و از منطقۀ امن خارج شد.
طراحی نقشۀ راه توسعۀ فردی مزایایی دارد که از آن جمله می‌توان به این موارد اشاره کرد:
کمک می‌کند اهداف کوتاه‌مدت و بلندمدت را دقیق‌تر تعیین کرد تا سریع‌تر به نقطۀ هدف رسید؛
ابزاری کاربردی است برای اینکه بدانید هر لحظه کجای مسیر هستید؛
زمان‌بندی کار آسان‌تر می‌شود. مشخص می‌شود برای انجام هر کاری به چقدر زمان نیاز است؛
و دستاوردها مشخص خواهد شد و در ادامۀ مسیر به‌عنوان مشوق عمل خواهد کرد.
تکنیک‌های توسعۀ فردی
تکنیک‌های توسعۀ فردی بسیارند. مهم است که در به‌کارگیری این تکنیک‌ها تداوم و تکرار رعایت شود. مطالعۀ کتاب های توسعۀ فردی یکی از کتاب های مؤثر، ساده و در دسترس برای رشد فردی است. اکنون جدیدترین کتاب‌های توسعۀ فردی منتشرشده در جهان، در کشور ما نیز ترجمه و منتشر می‌شوند.
به‌جز مطالعۀ کتاب های توسعۀ فردی تکنیک‌های مؤثر دیگری نیز وجود دارند که عبارت‌اند از:
- شناخت نیازها برای رشد و توسعه؛
- شناخت هدف‌ها و ارزش‌های زندگی؛
- شناسایی نقاط قوت و تقویت آن‌ها؛
- داشتن برنامهریزی اصولی؛
- غلبه بر ترس؛
- ساخت عادت‌های خوب؛
- یادگیری مهارت‌های جدید؛
- تغییر مسیر در صورت لزوم؛
- مدیریت بهینۀ زمان
معرفی کتاب های توسعه فردی
گفته شد که مطالعۀ کتاب های توسعۀ فردی تأثیر مناسبی بر یادگیری شیوه‌های جدید این حوزه دارند. کتاب های توسعۀ فردی بسیاری هر سال منتشر می‌شود و انتخاب از میان آن‌ها کاری دشوار است. در اینجا، آن دسته از کتاب های توسعۀ فردی معرفی می‌شود که بارها منتشر شده‌اند و خوانندگان آن‌ها از تأثیرشان بر زندگی کاری و شخصی خود گفته‌اند.
کتاب توسعۀ فردی Thinking, Fast and Slow
این کتاب توسعۀ فردی یکی از آثار ارزشمند دانشمند رفتارشناس مشهور جهان، دانیل کانمن (Daniel Kahnemann) است. در کتاب توسعۀ فردی Thinking, Fast and Slow نویسنده نتایج پنج دهه تحقیق دربارۀ تصمیم‌گیری انسانی را خلاصه می‌کند که به‌خاطر آن جایزۀ یادبود آلفرد نوبل (Alfred Nobel) در علوم اقتصادی به او اعطا شد. در این کتاب توسعۀ فردی نویسنده با استفاده از آزمایش‌های شگفت‌آور متعدد، توضیح می‌دهد که ذهن ما اغلب غیرمنطقی است و چگونه سوگیری‌های شناختی، ما را به تصمیم‌های غیرمنطقی سوق می‌دهند.
نویسندۀ این کتاب توسعۀ فردی، آدام گرانت (Adam Grant)، روان‌شناس سازمانی و استاد دانشگاه وارتون است. این کتاب بسیار سرگرم‌کننده و خواندنی است. نویسنده می‌کوشد به ما بیاموزد چطور انگیزه و معنای زندگی خود را بیابیم. این کتاب توسعۀ فردی به همۀ کسانی توصیه می‌شود که می‌خواهند با یادگیری حقایق جدید، طرز فکر نو و انعطاف‌پذیر و مایل به تغییر داشته باشند. او بر این باور است که بیشتر تصمیم‌های ما بر اساس دانش، باورها و شیوۀ تفکر ماست. پس ایجاد تغییر و داشتن باور و دانش نوین می‌تواند زندگی جدیدی را برای ما خلق کند.
در این کتاب، نویسنده جیمز کلیر (James Clear)، پس از تعریف داستان زندگی خود، یک راهنمای عملی گام‌به‌گام ارائه می‌دهد که بسیار مفید است. در این کتاب توسعۀ فردی گفته شده است که هر عادت در چهار مرحله ایجاد می‌شود. می‌توان از این مراحل برای ایجاد عادت‌های دلخواه و خلاص شدن از شر عادت‌های ناخواسته بهره برد. کم‌کم عادت‌های قبلی اصلاح می‌شود و عادت‌های جدید و تغییریافته شکل می‌گیرد. با این پیشرفت نسبتاً ساده، می‌توان کیفیت زندگی را در طول زمان به میزان چشمگیری بهبود بخشید.